18/11/2021

1.1k Lượt xem

1/ Sự phát triển của trẻ sơ sinh từ 0 đến 1 tuổi:

Nói qua 1 chút về phát triển não bộ của bé theo tháng thì như vầy:

• Bé sơ sinh 2 tháng tuổi đến 6 tháng tuổi: Các dây thần kinh não bộ của bé được liên kết với nhau 1 cách tích cực trong năm đầu tiên qua những trải nghiệm hàng ngày và mối quan hệ được thiết lập dần dần giữa bé và ba mẹ hay người chăm sóc. Vậy nên những tương tác tuy nhỏ nhưng thường xuyên có 1 tác động khổng lồ đến sự phát triển của trẻ sơ sinh

• Bé 6 tháng tuổi đến 9 tháng tuổi: Trước thời điểm 9 tháng, não bộ của trẻ đã trải qua sự tăng trưởng bứt phá giúp tạo nên sự nối kết giữa những thứ mà bé nhìn, nghe, cảm nhận và nếm thấy. Thời gian chơi và tương tác với ba mẹ và gia đình lớn cung cấp cơ hội học hỏi cho giai đoạn phát triển sớm này.

1 vài sự thật về thị giác của bé mà ba mẹ nên biết để chú ý hơn trong lúc đọc sách cho bé dưới 6 tháng:

• Bé 2 tháng tuổi chỉ có thể nhìn được ở khoảng cách 45cm, có thể nhận ra gương mặt và giọng nói của mẹ.

• Bé 3 tháng tuổi bắt đầu bị thu hút bởi những màu sắc tương phản nhau

• Bé 5 tháng có thể nhận biết các sắc thái khác nhau của màu sắc mặc dù thị lực vẫn chưa được 10/10 (WebMD)

Trong khoảng thời gian này, bé dưới 1 tuổi học bằng cách bắt chước ba mẹ trong cách suy nghĩ, cảm xúc và hành động.

Nghiên cứu cho thấy rằng não bộ của bé sẵn sàng cho việc nói nhiều tháng trước khi bé bắt đầu nói từ đầu tiên. Để não hoàn thành tốt nhiệm vụ này, bé cần được nghe ngôn ngữ. Bên cạnh trò chuyện với bé, đọc sách cho bé nghe tạo cơ hội để nghe từ vựng mới mà ba mẹ có thể ít sử dụng trong giao tiếp hàng ngày với bé.

Đọc sách cho bé nghe là 1 trong những tương tác giúp bé phát triển não bộ, ngôn ngữ và kĩ năng đọc viết đó các moms.

2/ Các tiêu chí chọn sách cho bé 0-1 tuổi

Phần này sẽ trả lời cho câu hỏi “Ok, đọc sách tốt thì ai cũng biết rồi, nhưng nên đọc sách gì cho bé sơ sinh?”

Câu trả lời ngắn gọn là sách giấy cứng, hình to, màu rực rỡ, rất ít chữ.

Đọc tiếp để tìm hiểu kĩ hơn nhé các mẹ (NCFL)

1/ Sách ehon cho bé sơ sinh 0-6 tháng

• Sách có màu sắc tương phản nhau, trắng-đen

• Hình to và đơn giản vì thị giác của bé vẫn chưa được hoàn thiện, 1 hình trên 1 trang là tốt nhất

• Sách không có chữ hoặc rất ít chữ (1-2 từ/trang). Sách thơ có âm vần hào hứng cũng được

• Sách giấy cứng và dày để tránh bị bé vô ý xé, sách có tay cầm

• Sách bằng vải hay nhựa vinyl cho bé dọc lúc tắm cũng được

• Sách mà bé có thể tương tác được, như thiết kế đóng mở, có gương không vỡ

• Sách có âm thanh để kích thích phát triển thính giác cho bé.

2/ Sách ehon cho bé từ 7-12 tháng

• Sách giấy cứng và dày, có thể dựng sách lên để trước mặt bé khi bé nằm sấp

• Màu sắc rực rỡ và tương phản

• Có hình của em bé khác hay hình của các vật dụng xung quanh bé như bình sữa, trái banh

• Sách bằng nhựa vinyl hoặc bằng vải để bé tự do khám phá bằng khác cho vào miệng

• Có 1 câu ngắn trên 1 trang

3/ Cách đọc sách cho trẻ sơ sinh:

- Theo như những tiêu chí trên, mình có thể thấy được điểm chung của sách cho bé từ 0-1 tuổi là sách hình (tiếng nhật là ehon). Khi được khoảng 9 tháng, bé sơ sinh có thể đón nhận 1 cách nồng nhiệt các sách mà bé có thể sờ hay sách làm ra tiếng động.

- Trước khi đi sâu hơn vào cách đọc sách cho trẻ dưới 1 tuổi, mình muốn nhấn mạnh là vì bé sơ sinh còn rất bé, ba mẹ đừng đặt nặng vấn đề giáo dục cho con thông minh hay biết đọc sớm. Nghiên cứu của đại học New York chỉ ra rằng bé sơ sinh không thể học đọc. Họ không tìm thấy sự khác nhau trong kĩ năng nhận biết mặt chữ, âm của chữ, từ vựng giữa 2 nhóm trẻ 9 tháng đến 18 tháng, 1 trong 2 nhóm bé được tham gia chương trình học đọc, bao gồm: thẻ học, DVD, online, …

- Quan trọng là tạo hứng thú đọc sách cho bé bằng cách để bé cảm nhận sự an toàn và liên kết sách với tình thương và sự che chở của ba mẹ.

Quay lại chủ đề chính, cách đọc sách hình như thế nào là tốt nhất cho cục cưng nhà bạn?

o Thu hút trẻ bằng hình minh hoạ

Như người lớn, con nít cũng dễ bị dụ dỗ bởi vẻ bề ngoài. Chúng dễ bị thu hút bởi những hình minh họa bắt mắt lắm.

Lúc trẻ dưới 6 tháng, do thị lực của bé còn yếu, mom có thể chọn theo sở thích của mình hay dựa vào gợi ý ở phần sau của bài viết này. Khi bé lớn hơn 1 tí, mẹ có thể mua thử sách giấy cứng có hình động vật, hình những vật quen thuộc với bé. Sau đó, mẹ hãy quan sát và nếu câu trả lời cho 3 câu hỏi sau là “Có” thì chúc mừng mẹ đã tìm ra loại sách ưa thích của bé rồi:

• Bé có tập trung nhìn lâu hơn trong giờ đọc không?

• Bé có với tay lấy, vỗ hay chỉ vào trang sách không?

• Bé có nhận ra hình mà bé đã từng thấy bằng cách mỉm cười và tỏ ra phấn khích không?

- Thời điểm cho bé đọc cũng quan trọng nhe các mẹ. Lúc bé tỉnh ngủ và không bị phân tâm (không đói, không khó chịu), ba mẹ hãy cho bé ngồi vào lòng hay ẵm trên tay. Khi bé có thể ngồi vững, mẹ thử để bé vào ghế ngồi ăn dặm hay để bé ngồi vào góc của ghế sofa.

- Mẹ nên có 1 góc đọc sách cho bé, gồm tủ sách và 1 ghế ngồi đọc sách cho bé thật dễ thương để bé hứng thú với khu đọc sách. Hơn nữa, để rèn thói quen đọc sách cho bé từ nhỏ, mẹ có thể đọc sách vào cùng 1 thời gian trong ngày, trước khi ngủ chẳng hạn.

- Đầu tiên, mẹ hãy lật sách từng trang, chỉ vào hình và diễn tả những gì mẹ thấy trước khi bắt đầu đọc cho bé nghe. Ví dụ như mẹ chỉ vào trang và nói cho bé nghe “Có 1 con hươu cao cổ màu vàng cao thiệt cao ở trang này”, “Trang này thì có con gấu đang đứng, nhìn thật dữ tợn, con ha” . Khi mẹ đọc cho bé 2 tháng trở xuống, hãy để sách trong khoảng cách 45cm đến mắt của bé nhé.

- Thời gian đọc sách nên được làm như chơi game có qua có lại á ba mẹ. Trước tiên, bạn làm 1 động tác (lật trang sách). Sau đó, bé làm cái gì đó đáp lại (cười hay tỏ vẻ thích thú, đạp chân, vẫy tay). Được đà làm tới, mẹ hãy tiếp tục nói “Em bé/Con gà đang nhìn con kìa!”. Bé càng hưởng ứng bằng cách nhìn, chạm thì càng tốt.

o Kết nối hình ảnh và từ vựng

- Kĩ năng đọc bắt đầu bằng việc nhận biết được hình và chữ đi đôi với nhau như thế nào trong từng trang sách cho trẻ dưới 1 tuổi.

- Khi bé được 5 hay 6 tháng trở lên, mẹ có thể chọn sách có hình mặt người, đồ chơi và vật quen thuộc với bé. 1 hình và 1 từ trên trang là tốt nhất.

- Mẹ hãy cho bé xem hình trong khi chỉ vào từ. Rồi mẹ hỏi những câu như “Con có thấy … ?”. Bất cứ khi nào trẻ với lấy, sờ hay chỉ vào hình hay từ, mẹ lặp lại từ đó. Khi bé hứng thú hơn, mẹ nói mở rộng ra, kể về những thứ liên quan đến bức hình đó để khuyến khích sự quan tâm của bé.

- Mẹ không nhất thiết phải đọc hết 1 cuốn 1 lượt đâu. Nên dừng đọc trước khi bé mất hứng thú. Giống như câu “Tình (yêu đọc sách) chỉ đẹp khi tình còn dang dở” đó mà ^^

Làm thế nào để biết chiến lược này có hiệu quả? Mẹ hãy trả lời 3 câu hỏi sau

• Con mình có sờ hay nhìn hình thường xuyên hơn không?

• Trẻ có ê a, bi bô hay cố gắng nói từ đó sau mẹ không?

• Trẻ có muốn mẹ đọc hết cuốn sách không?

o Lặp lại, lặp lại và lặp lại:

- Cách đọc sách này nên được thực tập khi mẹ chọn sách có cốt truyện nhẹ nhàng, hay lặp lại, đơn giản và ngắn gọn. Nội dung có thể về gia đình, thú cưng, đồ ăn ưa thích hay đồ chơi. Khi này, mẹ chọn sách có từ 3 đến 5 câu thôi là ok rồi.

- Mẹ nào mà hay đóng kịch hồi nhỏ sẽ thấy phần gợi ý sau khá dễ. Còn không thì vẫn không sao, mẹ cứ chế đại, con có hiểu gì đâu mà lo.

- Mẹ hãy dùng những cử chỉ hài hước, giọng đọc nhí nhố và làm lố (nhiều) tí khi kể chuyện con nghe. Cho con làm nhân vật chính luôn càng tốt ba mẹ ạ. Gỉa bộ như nhân vật trong sách là con mình.

- Mẹ hãy động viên bé tham gia kể chuyện. Hỏi những câu đơn giản rồi tự trả lời luôn cho các bé sơ sinh. Khi bé lớn và nói được thì mẹ chờ bé trả lời. “Cục cưng có thích câu chuyện này hông nèaa? Con giỏi quá, biết mang giày luôn ta”. Mẹ đừng lo là bé không hiểu gì vào lúc này. Cốt lõi của chiến lược này là để làm việc nói và nghe thêm hào hứng.

Nghe cùng 1 lượng từ vựng và câu lặp đi lặp lại sẽ thu hút sự ý của bé. Mẹ hãy tìm hiểu vì sao sự lặp lại tốt cho bé. Mẹ nên cho bé đọc 1 quyển sách nhiều lần thay vì đọc nhiều quyển. Thí nghiệm ở link trước cho thấy số lần lặp lại của 1 cuốn sách giúp tăng vốn từ vựng và tác động đến đến sự phát triển kĩ năng đọc viết về sau.

- Mẹ quan sát xem bé có trở nên hào hứng khi mẹ lấy sách ra rồi bắt đầu đọc không. Xem xem bé có chú ý đến những từ ngữ và hành động của mẹ không và bé có cười hay phát ra âm gì không khi mẹ đọc.

o Tạo cơ hội cho bé sờ và cảm nhận

- Mẹ có thể bế bé, ngồi cùng 1 hướng, để sách trong tầm tay của bé để trẻ dễ dàng với lấy trang sách. Mẹ hãy nói và diễn tả hình mà bé đang chỉ vào. Lặp lại bất kì động tác hay âm thanh mà bé làm để khuyến khích bé đọc tiếp.

- Cũng như gợi ý ở trên, mẹ hãy kiếm sách có hình của những vật ưa thích của bé và chất liệu đa dạng.

o Cho bé tiếp xúc với mặt chữ alphabet

- Học chữ cái bắt đầu từ lâu trước khi bé sơ sinh có thể nói hay nhận biết mặt chữ. Mục đích của cách đọc này không phải để dạy chữ cho bé, mà chỉ cho bé nhìn thấy chữ cái trong sách hình.

- Mẹ có thể tự làm 1 quyển sách ABC hay kiếm sách hình khiến bé phấn khích. Mẹ cho bé ngồi vào lòng hay cùng nằm lăn ra sàn để đọc sách với nhau cũng vui.